اظهارنامه قضایی ابزاری است که بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آئین دادرسی مدنی در اختیار افراد قرار می‌گیرد. این ابزار به افراد اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به طرح دعوی در محاکم، اعلام اراده و درخواست خود را به طرف مقابل نمایند و در صورت امکان، مسائل فی مابین را حل و فصل کنند. ارسال اظهارنامه در برخی موارد اجباری است، اما در بیشتر موارد اختیاری است.

قانونگذار در آئین دادرسی مدنی از ابزاری به نام “اظهارنامه” استفاده می‌کند. این ابزار به افراد این امکان را می‌دهد که اراده و درخواست خود را به طرف مقابل خود اعلام کنند بدون اینکه بخواهند به دادگاه مراجعه کنند و دعوایی را ایجاد کنند. استفاده از ابزار ارسال اظهارنامه و پاسخ به آن، اختیاری می باشد، اما با استفاده از این ابزار می توانید از مزایای فراوان آن بهره مند شوید که به همین دلیل، قانونگذار توجه ویژه ای به آن داشته است.

البته این امر مشروط به آن است که موعد مطالبه فرا رسیده باشد. به عبارت دیگر، در صورتی که حق مطالبه شده در اظهارنامه، موعد مطالبه آن فرا رسیده باشد، امکان دارد با ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به حق و حقوق خود دست یافت. به عبارت دیگر، لازم نیست که برای مطالبه حق و حقوق خود حتما به دادگاه مراجعه کنیم و می‌توان با استفاده از اظهارنامه و بدون حضور در دادگاه، به حق خود دست یافت.

اظهارنامه چه کاربردی دارد

• اگر کسی به ما بدهکار باشد، با استفاده از اظهارنامه می توانیم قبل از اینکه به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست مطالبه وجه را ارسال کنیم، حق خود را مطالبه کنیم.
• در صورتی که زن همسرش را ترک کرده باشد و شوهر مایل باشد که قبل از تمکین او، به مراجع قضایی مراجعه کند، می‌تواند از طریق ارسال یک اظهارنامه عدم تمکین، این حق را مطالبه کند.
• در صورتی که افراد به دنبال صلح و آرامش با یکدیگر هستند، می‌توانند با ارسال اظهارنامه به طرف مقابل، تلاش کنند تا به توافق و صلح برسند.

هنگام تنظیم اظهارنامه، باید از کلمات و اصطلاحات صحیح و متناسب با موضوع استفاده شود و از استفاده از الفاظ نادرست و نامناسب، کذب و افترا خودداری کرد. بهتر است متن اظهارنامه به صورت مختصر و مفید باشد و همه موارد مورد نیاز برای بیان ادعاها و شواهد به شکل دقیق و بدون ابهام ذکر شود.